Jan Englert aktor to jedna z najbardziej rozpoznawalnych postaci polskiego świata filmowego i teatralnego. W ciągu swojej długoletniej kariery zagrał w ponad 100 filmach fabularnych, był reżyserem wielu głośnych produkcji, a także z powodzeniem łączył aktorstwo z pracą pedagogiczną. Jego niezwykły talent i charyzma sceniczna sprawiły, że stał się ulubieńcem polskiej publiczności.
Kluczowe wnioski:- Jan Englert zadebiutował jako aktor w warszawskim Teatrze Współczesnym w 1967 roku.
- Zagrał główne role w takich filmach jak "Noce i dnie", "Pułkownik Kwiatkowski" czy "C.K. Dezerterzy".
- Jest laureatem wielu nagród - m.in. Feliksów, Orłów i Złotych Lwów.
- Reżyserował m.in. "Pana Tadeusza", "Pierścionek z orłem w koronie" i "Katyń".
- Od 2004 roku jest rektorem warszawskiej Akademii Teatralnej.
Wczesne lata i edukacja Jana Englerta
Jan Englert urodził się 11 maja 1943 roku w Krakowie. Jan Englert aktor od najmłodszych lat interesował się teatrem i już jako uczeń brał udział w przedstawieniach w swojej szkole. W 1965 roku ukończył Państwową Wyższą Szkołę Teatralną w Warszawie. Jego pedagogami byli m.in. Aleksander Zelwerowicz i Kazimierz Dejmek. Studia aktorskie dały mu solidne podstawy warsztatu, które pomogły mu w późniejszej karierze.
Jeszcze jako student Jan Englert zadebiutował na deskach Teatru Dramatycznego w Warszawie. Zaraz po ukończeniu szkoły teatralnej związał się z warszawskim Teatrem Współczesnym, którego zespół tworzyła plejada znakomitych aktorów. Występy w przedstawieniach tego teatru dały Englertowi ogromne możliwości rozwoju i pozwoliły wykazać się talentem komediowym i dramatycznym.
Debiut w Teatrze Współczesnym
Pierwszą znaczącą rolą Jana Englerta w Teatrze Współczesnym była kreacja Artura Uii w spektaklu "Przecena" w reżyserii Jerzego Jarockiego (1967). Sztuka ta zebrała entuzjastyczne recenzje, a młody aktor zaczął być dostrzegany przez krytyków. Wkrótce potem Englert zagrał m.in. tytułową rolę w spektaklu "Makbet" (1968) oraz Claudio w "Miarka za miarkę" (1969).
Lata 60. to okres intensywnej pracy artystycznej Englerta w teatrze. Występował w spektaklach reżyserowanych m.in. przez Konrada Swinarskiego i Jerzego Jarockiego. Jego role wyróżniały się dojrzałością i subtelnością. Artysta imponował opanowaniem i precyzją środków aktorskiego wyrazu. Dzięki swojemu talentowi z młodego adepta szybko stał się czołowym aktorem zespołu.
Początki kariery aktorskiej w teatrze
Lata 70. przyniosły Janowi Englertowi aktorowi dalsze sukcesy na scenie Teatru Współczesnego. W 1970 roku zagrał tytułową rolę w spektaklu "Antygona Sofoklesa" w reżyserii Jerzego Jarockiego. Była to jedna z najważniejszych ról w jego karierze, utrwalająca pozycję wybitnego aktora dramatycznego. Rok później wcielił się w postać Osipa w "Rewizorze" Gogola.
W kolejnych latach Jan Englert występował w wielu znakomitych spektaklach, m.in. w "Ślubach panieńskich" Fredry (1972), "Szewcach" Witkacego (1973) i "Weselu" Wyspiańskiego (1974). Tworzył niezapomniane kreacje, imponując warsztatową biegłością i charyzmą. Na scenie czuł się doskonale zarówno w repertuarze klasycznym, jak i współczesnym.
Jan Englert należał do najbardziej utalentowanych aktorów swojego pokolenia. Już na początku swojej drogi artystycznej zyskał status gwiazdy polskiego teatru.
Lata 80. - dalsza praca w Teatrze Współczesnym
W 1980 roku Jan Englert zagrał tytułową rolę w spektaklu "Szalona lokomotywa" wg Witkacego w reżyserii Macieja Prusa. Była to jedna z najgłośniejszych premier tamtego sezonu. Aktor wcielił się w postać poety-wizjonera, kreując ją z charakterystyczną dla siebie ekspresją.
Kolejne lata przyniosły następne wspaniałe role, m.in. w "Zbrodni i karze" (1982), "Trzech siostrach" (1985) i "Wyzwoleniu" (1989). Englert kontynuował współpracę z cenionymi reżyserami i udowadniał, że należy do najwybitniejszych aktorów polskiej sceny.
Popularność w filmach i serialach telewizyjnych
Równolegle z pracą w teatrze Jan Englert aktor rozwijał także karierę filmową. Już jego pierwsze role w produkcjach "Rękopis znaleziony w Saragossie" (1965) i "Ramy, kraty i kolejne piętra" (1966) przyniosły mu rozgłos. W 1967 roku zadebiutował w filmie telewizyjnym "Czy jest tu panna na wydaniu?"
Przełomem okazała się rola Leszka Birkuta w głośnym serialu "Czterej pancerni i pies" (1970). Englert pojawił się gościnnie w kilku odcinkach i z miejsca podbił serca widzów. Jego bohater był dowódcą czołgu "Rudy", walczącego u boku załogi "Rudego 102".
| 1970 | Serial "Czterej pancerni i pies" |
| 1977 | Serial "Czterdziestolatek" |
| 1981 | Serial "Jan Serce" |
W kolejnych latach Jan Englert wystąpił jeszcze w wielu popularnych serialach, m.in. "Czterdziestolatku" i "Janie Sercu". Jego role zawsze były bardzo ciepło przyjmowane przez widzów. Aktor emanował charyzmą i naturalnością, przyciągając uwagę przed ekranami telewizorów.
Filmy fabularne
Poza serialami Jan Englert grał również w filmach fabularnych. Szczególnie cenione są jego role w obrazach "Noce i dnie" (1975) w reżyserii Jerzego Antczaka oraz "Pułkownik Kwiatkowski" (1995) w reżyserii Kazimierza Kutza. Aktor wcielał się zazwyczaj w role inteligentnych, wrażliwych i melancholijnych bohaterów.
Inne ważne filmy z udziałem Englerta to m.in. "Przesłuchanie" (1982) Ryszarda Bugajskiego, "Psy" (1992) Władysława Pasikowskiego oraz "Prowincja" (1993) Krzysztofa Rogulskiego. Każda z tych kreacji przyniosła aktorowi uznanie i nagrody.
Najważniejsze role filmowe Jana Englerta
Do najwybitniejszych ról filmowych Jan Englert aktor zalicza się przede wszystkim: Tomasza Judyma w "Noce i dnie" (1975), pułkownika Kwiatkowskiego w filmie "Pułkownik Kwiatkowski" (1995) i księdza Anastazego Pankracego w "C.K. Dezerterach" (1986) Janusza Majewskiego.
W "Nocach i dniach" Englert stworzył niezapomnianą kreację młodego arystokraty - delikatnego marzyciela i poety. Film przyniósł mu pierwszą ogólnopolską rozpoznawalność. Z kolei rola pułkownika Kwiatkowskiego to jedna z najwybitniejszych ról w karierze artysty. Aktor zagrał oficera z emocjonalną głębią i wielką dbałością o detale.
Równie doceniana była rola księdza Pankracego - cynicznego i rozczarowanego życiem duchownego. Englert sportretował tę postać z charakterystycznym dystansem i specyficznym poczuciem humoru. Kreacja wyróżniała się precyzją i perfekcją warsztatu.
Inne znaczące role filmowe
Oprócz wymienionych wyżej, Jan Englert zapisał się w pamięci widzów kreacjami m.in. w filmach: "Przesłuchanie" (1982), "Psy" (1992), "Prowincja" (1993), "Kiler" (1997) i "Kiler-ów 2-óch" (1999). We wszystkich tych produkcjach potwierdzał swój aktorski kunszt i intuicję.
Działalność reżyserska i statuetki dla Jana Englerta
Poza aktorstwem Jan Englert od lat 80. z powodzeniem zajmuje się także reżyserią. Jego debiutem był spektakl "Ogród rozkoszy ziemskich" w Teatrze Telewizji (1985). Przełomem okazała się realizacja "Pana Tadeusza" (1999) - arcydzieła polskiego kina, które zebrało entuzjastyczne recenzje i liczne nagrody.
Inne głośne filmy wyreżyserowane przez Englerta to m.in. "Pierścionek z orłem w koronie" (1992), "Katyń" (2007) i "Carte blanche" (2015). Każda z tych produkcji przyniosła mu uznanie krytyki i widzów.
Za swoją pracę aktorską i reżyserską Jan Englert aktor otrzymał liczne nagrody, m.in. Feliksy, Orły, Złote Lwy, a także Order Orła Białego. Jest uznawany za jedną z najważniejszych postaci polskiej kultury ostatnich dekad.
Jan Englert jako wykładowca akademicki
Oprócz działalności artystycznej Jan Englert od lat prowadzi także pracę dydaktyczną. W latach 1993-2004 był profesorem warszawskiej Akademii Teatralnej. W 2004 roku został wybrany na stanowisko rektora tej uczelni. Funkcję tę sprawuje nieprzerwanie do dziś.
Jest cenionym wykładowcą, cieszącym się dużym autorytetem wśród studentów. Swoją wiedzą i doświadczeniem wspiera rozwój przyszłych pokoleń polskich artystów. Praca na uczelni jest dla niego sposobem na przekazywanie wiedzy młodym adeptom sztuki aktorskiej.
Podsumowując, Jan Englert to postać nietuzinkowa, która na trwale zapisała się w historii polskiego teatru i filmu. Jego dorobek artystyczny, dydaktyczny i organizacyjny zasługuje na najwyższe uznanie.
Podsumowanie
Jan Englert to postać-legenda polskiego teatru i kina. Jego niezwykły talent aktorski rozkwitł już w debiutanckich rolach w Teatrze Współczesnym pod koniec lat 60. Przez kolejne dekady Jan Englert aktor tworzył kreacje, które na stałe wpisały się do historii polskiej kultury. Grał zarówno w teatrze, jak i w filmach fabularnych oraz serialach telewizyjnych.
Aktor Englert zachwycał widzów i krytyków warsztatem, charyzmą i nietuzinkową osobowością. Stworzył plejadę niezapomnianych postaci - inteligentnych, wrażliwych i melancholijnych. Do najsłynniejszych należą role w "Noce i dnie", "Pułkowniku Kwiatkowskim" czy "C.K. Dezerterach". Każda z nich przyniosła mu prestiż i nagrody.
Oprócz aktorstwa Jan Englert z powodzeniem zajął się także reżyserią, debiutując spektaklem "Ogród rozkoszy ziemskich". Jego najgłośniejszym dziełem jest "Pan Tadeusz" z 1999 roku. Inne docenione filmy to m.in. "Katyń" i "Carte blanche". Artysta ma na koncie liczne nagrody - m.in. Feliksy, Orły i Złote Lwy.
Jan Englert łączy pracę twórczą z działalnością dydaktyczną. Od 2004 roku nieprzerwanie pełni funkcję rektora Akademii Teatralnej w Warszawie. Jest cenionym wykładowcą, wychowawcą nowych pokoleń polskich artystów. Jego dorobek aktorski, reżyserski i pedagogiczny budzi najwyższy podziw i stanowi wzór do naśladowania.
