Azjatyckie produkcje serialowe rzucają poważne wyzwanie amerykańskim gigantom. Największym z nich jest prawdopodobnie Squid Game, czyli produkcja, która stała się niezaprzeczalnym, globalnym fenomenem! Skąd taki efekt? Jaka jest tajemnica sukcesu koreańskiej produkcji? Czytaj dalej i poznaj kilka mechanizmów społecznych, które stoją za sukcesem tej serii!
Dlaczego Squid Game przypomina współczesne społeczeństwo?
Można powiedzieć, że w paru obszarach ten Netflixowy serial nawiązuje do współczesnych platform rozrywkowych. Grasz w gry i tak jak na stronie polska kasyno online, możesz wygrywać prawdziwe nagrody. Na tym podobieństwa się kończą, ponieważ legalne strony hazardowe posiadają licencje, zabezpieczenia i płatności i bonusy dla graczy z Polski. W Squid Game stawką jest życie.
Zauważ, że bohaterowie serialu to w większości ludzie zdesperowani. Zadłużeni, schorowani, ze skomplikowaną sytuacją. Perspektywy mają delikatnie rzecz ujmując — ograniczone. Część krytyków stawia śmiałą tezę. Walka o przetrwanie w kolejnych konkurencjach ma odzwierciedlać życie w niesprawiedliwym systemie (pamiętajmy, że akcja rozgrywa się w Korei Południowej).
Jednocześnie, jako widz stoisz automatycznie przed kilkoma trudnymi pytaniami:
- Jak daleko Ty się posuniesz, jeśli Twoje życie będzie zagrożone?
- Co jesteś w stanie poświęcić, żeby zapewnić sobie lepszą przyszłość?
- Gdzie jest Twoja granica moralnej wytrzymałości?
Nie ma tutaj łatwych odpowiedzi.
Co jesteś w stanie zrobić, żeby przetrwać?
Główny wątek kręci się wokół grupy w sytuacji śmiertelnego zagrożenia, która ma jednocześnie możliwość zgarnięcia nagrody. Na scenę wchodzą najróżniejsze mechanizmy psychologiczne. Sojusze i zdrady, koalicje i podziały, nieufność. Wszystko to składa się na obraz:
- Powstawania koalicji i jednoczenia się przeciw wspólnym wrogom
- Kruchości więzów, które opierają się wyłącznie na interesie i strachu
- Łatwości, z jaką człowiek może uciekać do zdrady i manipulacji
- Potężnej roli, jaką jest charyzmatyczne przywództwo
Przede wszystkim, czarno na białym widać, jak łatwo obnażyć człowieka stawiając go w ekstremalnych warunkach. Większość ludzi z Twojego regionu nigdy nie stanie nawet w ułamku przed takimi dylematami jak bohaterowie serialu. Być może w tym tkwi fenomen tej produkcji. Większość oglądających próbuje przełożyć ten surrealistyczny scenariusz na własną osobę. Jak się zachowam? Co zrobię jeśli znajdę się w takiej sytuacji?
Dlaczego powraca motyw przemocy jako formy rozrywki?
W starożytnym Rzymie było Koloseum i walki gladiatorów. W średniowieczu festyny i turnieje rycerskie. W klasycznej literaturze np. u Szekspira – przemoc pozostaje stałym elementem fabularnym. Nawet jeśli spojrzysz na kino XX i XXI wieku – największe hity kręcą się wokół przemocy lub zawierają jej elementy. Dlaczego tak jest? Przecież większa część współczesnej populacji nie doświadcza przemocy na co dzień? Oto parę powodów:
- Naturalna, ludzka ciekawość. Człowieka od zawsze interesowały ekstremalne zjawiska, a przemoc do takich należy. Wynika to z instynktu – do przetrwania potrzebne jest rozumienie zagrożeń.
- Eskalacja emocji. Przemoc buduje napięcie, a to jest bodziec atrakcyjny dla widza. Powód jest prosty – można przeżywać wydarzenia bez realnych konsekwencji.
- Kontekst historyczny. Wiele kultur stosowało przemoc jako część rytuałów. Aztekowie w piramidach, wspomniani gladiatorzy walczyli na arenie. Nawet w lokalnej, polskiej kulturze były obrzędy „Dziadów” Mickiewicza, w których był motyw ofiary.
- Rozładowanie. Na co dzień jesteśmy przebodźcowani, a oglądanie przemocy jest formą rozładowania napięcia.
Rywalizacja jest zawsze na czasie!
Odkładając na moment wątek przemocy, nie wolno pominąć faktu, że jednym z głównych motywów serialu jest też rywalizacja! W końcu celem gry jest wygrana! To kolejny genialny zabieg zastosowany przez twórców. Skoro jest rywalizacja, to są też kibice. Oglądając, zdecydowana większość widzów ma swoich faworytów. Nie można tego porównać do kibicowania sportowcom, ale nie ma wątpliwości, że emocje są podobne!
Na podobnej zasadzie oglądamy graczy gier video na Twitchu, czy innych platformach. Stoją za tym konkretne mechanizmy z obszarów psychologii i socjologii:
- Identyfikacja emocjonalna – po prostu utożsamiamy się z postacią
- Poczucie przynależności – np. do drużyny (tak, nawet do fikcyjnej)
- Dopamina – kibicowanie generuje hormon szczęścia
- Ucieczka od rzeczywistości – wiele osób chce po prostu odpocząć od codzienności
- Motywacja – nasi ulubieńcy (również fikcyjni) bywają dla nas inspiracją i motywują do działania!
Jak Squid Game wpłynął na szeroką kulturę i społeczeństwo?
Nie ma znaczenia czy znasz ten serial, czy nie. Jeśli przebywasz w internecie, to na pewno rzucały się oczy memy, gadżety, kostiumy na Halloween i prawdopodobnie wiele więcej, kreatywnych nawiązań! Z drugiej strony, powstaje istotne pytanie. Czy to jest ok? Czy tak popularyzacja i rozrywkowy charakter nie oznaczają, że dochodzi do normalizacji przemocy jako rozrywki samej w sobie?
Zdania są podzielone. Z jednej strony, trudno zaprzeczyć, że w tym wypadku przemoc jest głównym motywem dookoła gier, czyli rozrywki. Z drugiej strony, spójrz na takie przykłady, które od dawna funkcjonują na świecie:
- Sporty walki. Jest mnóstwo legalnych dyscyplin jak boks, czy MMA. Powstają organizacje Freak — fightów gdzie biją się amatorzy, slap — fighty gdzie ludzie uderzają się z otwartej dłoni bez obrony i wiele więcej.
- Gry wideo. Wszystkie strzelanki i bijatyki skupiają się właściwie tylko na przemocy i są dostępne dla osób niepełnoletnich.
- Produkcje filmowe i serialowe. Zauważ, że jedne z najgłośniejszych produkcji ostatnich lat np. Gra o Tron, czy Narcos są ekstremalnie przemocowymi filmami.
- Cyberprzemoc. Internet zapewnia anonimowość i jest w nim pełno hejtu, nienawiści, nietolerancji. Nawet wśród bardzo młodych osób.
- Walki robotów. Np. BattleBots. Konstruktorzy przygotowują małe roboty, które mają za zadanie zniszczyć/unieruchomić robota przeciwników.
Jak widzisz, takich trendów jest mnóstwo, a Squid Game wbrew pozorom nie jest tutaj jakąś nowością. Nie ma też jednej, prostej odpowiedzi i oceny. Być może na tym właśnie polega fenomen produkcji Koreańczyków?
